Kiingereza cha dunia, Kiswahili ni chetu wenyewe!

 

NINAJIBU tahariri ya gazeti hili, toleo la Jumanne, Januari 15, 2013 iliyokuwa na kichwa cha habari, ‘Kiingereza sasa ndiyo lugha ya dunia’  

Tahariri hiyo ililenga kupinga hoja zilizotolewa na Mamlaka za Elimu Tanzania ambazo zote kwa pamoja zilipendekeza hivi karibuni kuwa Kiswahili iwe ndiyo lugha ya kufundishia kuanzia elimu ya msingi hadi chuo kikuu.

Mamlaka hizo ni Tume ya Vyuo Vikuu Tanzania (TCU), Baraza la Mitihani (NECTA), Tume ya Taifa ya Sayansi (COSTECH), Baraza la Taifa la Ufundi (NACTE),  Mamlaka ya Ufundi Stadi (VETA).
Kwa hakika mamlaka hizi zinastahili pongezi kwa kutoa maoni hayo kwani yamegusa panapotakiwa.

Katika tahariri yenu mlitoa hoja mbalimbali kuhusiana na mapendekezo hayo ya mamlaka za elimu mkionyesha kuwa kutumia Kiswahili kama lugha ya kufundishia kutaiondoa Tanzania katika ramani ya dunia jamani!

Wahenga husema mkataa kwao ni mtumwa! Labda kwa nafasi hii ndogo nijibu hoja zenu na niwaongezee hoja zaidi ili muweze kuwa wazalendo na kuelewa kwa nini wadau wa Kiswahili tunadai haya.

Mamlaka hizi zimezingatia mahitaji ya wateja wao, ambao ni watahiniwa, wanafunzi Watanzania wa ngazi mbalimbali za elimu ambao mamlaka zimegundua kuwa kuendelea kutumia Kiingereza ni kushusha kiwango cha elimu nchini, huo ni ukweli usiopingika.

Mimi kama mwalimu wa sekondari na hata vyuo naamini kuwa mwanafunzi katika somo la Uraia (Civics) anaulizwa kwa Kiingereza kutaja rangi zilizopo kwenye bendera ya taifa lake aelezee zina maana gani, haieleweki.

Wanafunzi wetu wanashindwa kueleza hayo kwa Kiingereza.  Je, vipi swali kama hilo mwanafunzi angetahiniwa kwa Kiswahili, angeshindwa?  Kujua elimu hii ya uraia ni suala la dunia au ni letu?

Ni vyema mkatambua kuwa maarifa na lugha ni vitu viwili tofauti.  Mtu anaposomeshwa Jiografia, Historia, Fizikia n.k. lengo ni kupata maarifa hayo, ili yaweze kumnufaisha yeye na jamii yake, kama ilivyo kwa waandishi wa habari wenye taaluma ya habari, mnatupatia elimu na kutuhabarisha Watanzania kwa Kiswahili, ingawa huenda mlisomeshwa kwa Kiingereza.

Lakini, mkitumia Kiingereza ni Watanzania wangapi wangejua mnachotuhabarisha? je, nyie waandishi ni wangapi wanaoweza kuandika Kiingereza fasaha na sanifu?  Je, mauzo ya gazeti lenu la Kiingereza na ya Kiswahili yapo sawa?  

‘Kiingereza ni cha dunia, Kiswahili ni cha kwetu’, mlisomeshwa kwa Kiingereza mnatuhabarisha kwa Kiswahili kwa faida ipi?  Ni bora mkasomeshwa kwa Kiswahili na pengine maarifa yenu yangekuwa makubwa mno, mngetunufaisha na elimu yenu.

Hakuna mgonjwa atakayekwenda hospitali akatibiwa kwa Kiingereza. Hakika atatibiwa kwa lugha anayoielewa na maarifa ya daktari wake hata kama kayapata kwa lugha ya Kirusi, Kijapani ai Kiarabu, lakini akimhudumia Mswahili atapona. Barabara nzuri na majengo mengine yanajengwa na Wachina, Wakorea ni maarifa waliyonayo na si lugha?

 

Mlitoa hoja ya uongozi wa awamu mbalimbali kutokufanya uamuzi wa kutumia Kiswahili kama lugha ya kufundishia mkimtaja Baba wa Taifa, Mwalimu Julius Nyerere, pia  Ali Hassan Mwinyi.
Hii ni hoja nyepesi, kwani yapo mambo mengi ambayo viongozi wetu waliopita hawakuyatimiza katika vipindi vilivyopita, lakini awamu nyingine za uongozi yametimizwa na kuendelea kufanyiwa kazi.

Pia, umezipa fursa hata mamlaka za elimu za Tanzania kueleza kile kilichokuwa kinawakera na kuwatesa wateja wao kwa muda mrefu.

Madai hayo pia yanatakiwa yatambue kuwa maendeleo ya Kiswahili wakati wa Mwalimu Nyerere, Mzee Mwinyi si kama yalivyo hivi leo.

Hivi leo, Kiswahili kimekua na kinazungumzwa na watu zaidi ya milioni 120  duniani.
Pia, kinafundishwa katika vyuo vikuu mbalimbali duniani kama vile, Ufaransa, Marekani, Japan, Urusi, China n.k.  

Hali kadhalika, vyombo vya habari vya kitaifa na kimataifa vinavyotumia Kiswahili vimekuwa vingi, mfano:  BBC (iliyompa sifa na umaarufu Mkurugenzi Mtendaji wa Kampuni ya Mwananchi Communications, Tido Mhando ambaye ni kipenzi chetu katika kukuza Kiswahili kupitia vyombo anavyosimamia pia katika gazeti la Mwananspoti.
Leo pia tunashuhudia BBC wakirusha matangazo ya Kiswahili kupitia kwenye runinga huku watangazaji wao, Salim Kikee, Charles Hillary na wengineo wakitamba kwa Kiswahili.

Pia, kuna Redio Deutsche Welle ya Ujerumani, Idhaa ya Kiswahili ya Iran  kuna wahariri wenu,  Hawra Shamte  ambaye anatangaza huko kwa Kiswahili fasaha. Pia,  Redio ya Kimataifa ya Ufaransa, Sauti ya Amerika na nyinginezo

Nchini mwetu Kiswahili kimekuwa na mafanikio makubwa. Hivi juzi Bunge liliridhia kuanzishwa  kwa Kamisheni ya Kiswahili ya Afrika Mashariki ambayo makao makuu yake yapo Zanzibar, tumeshuhudia kozi za Kiswahili katika vyuo mbalimbali nchini. Vilevile, vitabu vya fani za sayansi na kompyuta kwa Kiswahili.

Kwa hiyo,  ni wakati sasa Kiswahili kitumike kufundishia kwani huwezi kulinganisha na kipindi cha nyuma na wakati huu wa utandawazi.
Madai yenu kuwa hoja zetu ni za matege kwa kuwa zinatolewa kiharakati na kiitikadi kwani tunadhani kuwa tukitumia Kiswahili huo utakuwa mwisho wa wanafunzi kufeli.

Napenda mfahamu kuwa, Wataalamu wanasisitiza kwamba lugha inayofaa kufundishia ni ile ya kwanza, lugha hiyo huwasaidia wanafunzi siyo tu kujenga moyo wa kujiamini, bali pia katika kuelewa upesi, kufikiri kwa haraka na kujieleza kwa urahisi kwa kutumia lugha ya Kiswahili ni dhahiri wanafunzi wetu watakuza stadi zao katika kusikiliza, kuzungumza kusoma na kuandika.

Hapa msisitizo ni kuwa mwanafunzi huhitaji kupata maarifa zaidi siyo tu kutoka kwa mwalimu, bali pia hupata maarifa kutoka katika vitabu, redio, luninga na watu mbalimbali.
Napenda mtambue kuwa mfumo wa teknolojia, soko la ajira, kazi, biashara na siasa, siyo kweli kwamba tutavikosa kwa kutumia Kiswahili kama lugha ya kufundishia.

Hayo ni mawazo mgando ni ukweli ulio dhahiri kuwa zipo nchi nyingi ambazo zinatumia lugha zao za asili na zimepiga hatua kubwa katika maendeleo.  Mfano, China, Norway, Ufilipino n.k.
Licha ya hayo, ifahamike kuwa wadau wa Kiswahili hatusemi kwamba Kiingereza kisifundishwe, hapana, tunachopendekeza ni Kiswahili kitumike kama lugha ya kufundishia na Kiingereza kifundishwe kama somo linalojitegemea na kwa ustadi na weledi mkubwa, ili wanafunzi wetu waweze kukimudu vizuri na kuwakutanisha na jamii za kimataifa, tofauti na sasa ambapo mwanafunzi hupewa maarifa kwa Kiingereza na yanatolewa kwa Kiswahili, yaani ni vurugu tupu.
Mamlaka zimenena nasi wadau tunataka lugha yetu adhimu ya Kiswahili ndiyo iwe lugha ya kufundishia.

Napenda kutumia fursa hii kuwaeleza Mwananchi na watendaji wake kwamba mmenufaika na Kiswahili  msikipinge bali  ni vyema mkaendelea kutuunga mkono tunaotaka kukiendeleza.